sábado, 1 de agosto de 2009

TESTAMENTOS


Los testamentos, al igual que las escrituras, son una importante fuente de informacion.

  • 10/3/1262 Testamento de Da. Teresa Yáñez de Deza, hija de Don Juan Fernández y mujer de D. Alonso Suárez", Fuentes: Galicia Histórica, Colección Diplomática I, Doc. LIX. Santiago de Compostela: Instituto de Estudios Galegos Padre Sarmiento, pp. 265-269.


  • 1295. Testamento de Teresa Suarez, Abadesa de Ramiras. …./…..
    Et faço Constança Yanes voz do casar de Santa Crux con suas pertiiças et mandole o meu erdamento d’Osamo et a vina de Beran et o meu erdamento da Ponte Amaaraes con o de Linares, per tan condiçon que o tena en sua uida et a sua morte fique a san Pedro de Ramiraes. Et mando a Meen Suarez o meu erdamento de Mira et o de Belle et que fique a sua morte a Ramiraes. Et mando a Maria Suarez huna coçedra et hun chumaçon et huna colcha et VI varas de vallatina para çurame et pera saya, per tan condiçon que se a leuare do moesteiro ou morer que fique a o moesteiro. Et mando a Sancha Fernandez a mina coçedra que se en Cellanoua et doze afusaes de liño que ela ten; et mando a Maria Uasques X morauedis; et mando a Costança Yanes a mia mua con sua folla et marauedis; et mando a Lourence Anes o meu uaso da noz; et mando a Lourenço Suarez soldos pera as escolas; a Nuno Pelaz X marauedis; a Lourenço L soldos; a Ponte de Deua soldos; a Santiago de Ruuaas C soldos para fazer a eiglesia; a os pregadores de Ribadauia CC soldos; a os frades de san Françisco d’Ourensse CC soldos; a Iohan Gonzalez neniño L morauedis et quitole todo o que de min ouuo et o que me deue; et mando a Pero Anes C soldos et arca que s-e ante a tulla et hun moyo de pan; et mando a Maria Nunez mia sobrina CCC soldos; et mando a Sancha Goterrez mia curmaa o meu manto et o meu pellote. Et mando por min teer dous annaes de misas. Et mando que dian arca que s-e en o paaço a mao seestra a capella de Pero Anes, cuia foy. Item mando a Costança Yanes duas cubas: huna comprey de Mendo Negro et outra de Fernan Gonzalez et de Maria Gonzalez; et mando a Orraca Yanes a sua dobra do ouro que ten donna Maria; et mando quitare Afonso Fernandez os dineiros da cuba do uino que vendeu e faça en huna capa et huna saya. Et mando a eiglesia de san Cristouoo de Ribadauia XVIII marauedis que del ouue. Fuente: Lucas Álvarez, M. e Lucas Domínguez, P.P. San Pedro de Ramirás..., p. 445.
  • 10/8/1380 Carta confirmatoria de Diego Pérez Sarmiento, Conde de Canta Marta. Cita a Juan Yanes del Villar (Notario Publico) Fuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos
  • 12/4/1390 Fundacion que aze Pedro Gonzalez y su madre Maria Faloa. Cita a Juan Yanes del Villar (Notario). Fuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos
  • 26/8/1404 TESTAMENTO DE JUAN YAÑEZ DE VILLAR
    Yn nomine Patris e Filys e Espiritu Santo, amen, que son tres personas e hun Deus. Saban quantos esta carta beren como eu, Juan Yanes de Villar, notario de Santa Marta dortigueira, jacendo fraque do corpo e sano da boontade, e avendo meu entendemento conplido qual Deus, teho por ben de mo dar, fago e ordeno este meu testamento para que os meus bees fiquen ordenados despois miña morte. Primeiramente mando a miña alma a o meu Señor Jesucrispto e a sua Madre Santa María que seja miña abogada a o punto da miña morte e a o día do juycio, que a miña alma non sea perdida nen baa a mal logar; mando enterrar o meu corpo e na capela do mosteyro de San Domingo que está comestada que eu ey mandei facer al convento do dito mosteiro, e mando eu conmigo por sepultura cinquenta maravedís; e mando que o convento do dito mosteyro manden faser e acaben a dita capela por sua custa; e mays huna sacristanía junta con ella según pertenesce e según estava entre eu e o dito conbento ordenada por outra carta feita por Pedro Fernández, notario, e por testigos que eu para estas obras tiña outorgado por carta o dito notario a o dito mosteyro e conbento a maetade de todos llos bees, e herdamentos, e casas, e viñas, e lagar, e moyño que foron de Marina Yanes, moller que foy de Pedro Galbán de San Crisptobo e de San Salbador de Couzadoiro, e que ficase a min a outra maetade, e por la razón que o dito convento para facer estas obras que ditas son derónlas a facer por carta feita polo dito Pedro Fernández, notario, a Pedro Yanes Pedreyro, morador que era en Santiago que as fesese asta tres anos seguintes, derónlle a dita maetade dos ditos bees en partixa con o dito Pedro Yanes os ditos bees, casas, e viñas, e lagar, e moyño, e herdades, derónlle a escolleyta porque era obra de Deus, da qual dita maetade dos ditos bees, o dito Pedro Yanes lebou posison, e pasaron dos tres anos él e sua moller Teresa Rodriguez e non se feso, eu mays mal pecado e esto foy sin miña culpa Deus lo sabe, et agora, eu, o dito Juan Yanes, por gracia desto que ajo de facer as ditas obras por miña alma e da dita Marina Yanes, mando e outorgo a o dito mosteyro e convento todos los ditos bees que foron da dita Marina Yanes e nas duas ferigresías de San Crisptobo e de San Salbador de Couzadoiro, así os que lebou o dito Pedro Yanes e sua moller, como os que eu lebaba e lebo con todas las conpras e ganciales que eu figen aparte do dito mosteyro, e esto mando nestas condiciones aquí siguientes, e que o dito convento e frayres que logo comezen por esta fasta facer sejan obligados a me facer a dita capela e sancristanía, e que digan ena dita capela pola alma da dita Marina Yanes, e de min, e de miña moller Elvira Pérez, huna misa cantada cada semana a o sábado para senpre, os quaes ditos bees eu mando por min para que Jesucripto aja misericordia con as nostras almas e nos queira perdoar, e qe a dita Elvira Pérez que pona para esto o seu quiñón de duas leyras que eu e ela conpramos a Pedro Abril e a Afonso Eanes do Azevido por quinientos maravedís, e mando que tanto que a dita capela seja feita que dos ves os meus os seus e no moiño, e mando que o dito convento e frayres que cada semana me digan un rresponso cada semana onde eu gomier enterrado con agua beeita según dicho de bon costume, e mando e deyxo a miña moller Elvira Pérez en toda sua vida a miña maetade do casal de Luama e herdades, e viñas, e ortas, e lagar, e montes, e froitares, que a min pertenecen e no qual mora Domingo da Cancella, e nos quales ela ha a outra meatade, e a o tempo do finamento da dita Elvira Pérez, miña moller, mando eu o dito Juan Yanez que a dita miña meatade do dito casal e viñas, e lagar, e herdades del e chantados que fiquen por o mismo para ajuda do dito sacrificio que se asy ha de decir e no dito mosteyro como dito he, e demays e por gisa de esto que aja de erdar o mosteyro de San Domingo en meus bees que me Deus dou a ganar, mando que o dito convento que me fazan deser e digan e no altar da dita capela huna misa rresada por miña alma e da dita Marina Yanes e Elvira Pérez, e esta misa rrezada cada semana para senpre, e que o frayre que diser a dita misa que baa sobre myn con a agua beeyta e decir sua orazón según he acostumado, e por esto fazo meus hirdeiros en todos meus bees a o dito mosteyro de San Domingo que eu ajo en todo término dortigueira toda, a mais o da dita Elvira Pérez o qual lle mando en sua vida e os usos equinos dello como dito he, e que o dito convento e frayres que non fagan tenidos de bender nen desbaratar os ditos bees, e a o tempo de meu finamento que comescen a deser os ditos sacrificios, e mando decer en dito mosteyro palla alma de Joan Criado cinquenta misas de sacrificios, e mando deser ena yglesia de Santa Marta dos misas palla alma de Dominga Conde.
    Prosigue con otras mandas y legatos, ya de misas, ya de limosnas, e ya de otras cosas y nombra conplidores a Fernán Pérez de Villesuso y a su muger Elvira Pérez y le encarga al dicho Fernán Pérez que tenga por vien tomar aquel trabajo como de él confía, y concluye diciendo: este testamento dou por acabado e mando que balla como miña postrimera boontade, e rrogei e mandei a Martín Bonome, notario deste lagar, que o escrivise este testamento en miña presenza, e en puridad de o qual eu logo firmo do meu nonme en dous logares feito e nas casas do dito Juan Yanez, vinte e seis de agosto ano do nacemento do noso Salbador Jesucrispto de mil e catro centos e catro anos, Juan Yanes, notario outorgo que este e meu testamento rúbricaFuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz Numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos
  • 28/8/1404 CODICILO DE JUAN YAÑEZ DE VILLAR
    Allase asimismo en el mismo quaderno el codecilio y abertura del testamento del dicho Juan Yanez de Villar; fue echo el codecilio, día Juebes, veinte y ocho de agosto del año de 1.404, dos días despues del testamento que dejándolo en su bigor sólo en él añade que el convento pueda demandar a Alonso do Billar, dos quarteles de viñas que dice le avía hermanado y que cobra de los frutos y despefeztos de ellas, para lo que le da todo poder nezesario. En él manda a Elvira Pérez, muger de Juan González, la metad de una viña que él conpró en el Baleo al dicho Juan Gonzáles, y desembarga a su muger Elvira Pérez la casa en que los dos moraban, que dice es suya.
    Este Juan Yanes murió el día último de dicho mes de agosto debajo de esta su última disposición, y en el día primero de Septiembre de dicho año se abrió [sic] con toda solemnidad y rrequisito necesarios dicho testamento por el Alcalde de Santa Marta, que a la sazón era en la claustra de este convento juntos los padres de él. El dicho Alcalde conbocó los testigos que a dicho testamento avían asistido, de los quales tomó juramento de si hera aquel el testamento del dicho Juan Yanes los que lo reconocieron y confesaron ser el mismo, lo que visto por dicho Alcalde viendo ynstituya herederos en todos sus bienes muebles y rraizes (excepto las piezas que en él señalaba) al sobredicho convento y frayles de él, mandaba y mandó se guardáse y cumplíese en la manera que dicho testador lo disponía, y de todo ello dió la posesión a fray Martín de Santa María, vicario de dicho convento, y todos los frayles que estaban juntos. Con la solennidad nezesaria y al sobredicho Martín Bonome, notario, mandó diése al convento un treslado del dicho testamento codecilio y abertura de él, signado con su signo, el qual dicho Alcalde interponía e ynterpuso su autoridad para que yziese fee en juyzio y fuera de él; todo consta del dicho testamento, codecilio y abertura donde con más estensión se puede ver.
    Fuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz Numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos…./…..
  • CLAÚSULA DEL TESTAMENTO DE PEDRO GALBAR, SACADA A PETICIÓN DE FREY GOTIERRE DE ORTIGUEYRA, DOUTOR, EN LA QUE DICE PAREZE SER ECHO EN LA HERA DE 1.412, que corresponde al año de 1.374.
    E mando enterrar o meu corpo eno mosteyro de San Domingo de Santa Marta, ena capella que eu mandey facer, e despois que for gastada miña carne, que deyten os osos ena sepoltura que mandei facer ena dita capella, e mando que fazan dous altares na dita capella, e o principal dellos que seya a onrra de San Pedro apostolo, e o outro a onrra de San Pedro Martere, e que así sea chamada a ynbocazón da dita capella; e mando para sempre en cada una a os frayres e convento do dito moesteyro, quatro tones cheos de trigo, que son quarenta taegas cada tonel, e que os frayres e convento do dito mosteyro que seyan tendos a decer huna misa cantada e oficiada por miña alma e de meu padre e de aqueles e aquelas a quen eu soo teudo, para sempre en cada huna esta feyra que for en cada semana en cada un ano, e que baan sobre a miña sepoltura con agua beeyta e con rresponso, e mando que se pague este trigo en esta guisa: paguen de cada día desta feyra que for en cada semana para sempre tres taegas de trigo e hun toledao que monta en un ano os ditos quatro tones de trigo, e que en mays a os ditos frayres en cada semana para sempre o día desta feira quatro azumbres de viño en cada un ano, e que este viño que lle lo den quando sayren dos rresponsos que lles non seya contado por rrazón, e que os ditos frayres rrecen a Deus por miña alma; e para cunprir esta paga de trigo, elixo para elo sempre estos bees que se siguen: os meus casares con seus herdamentos e chantados, pezas de erdades e pastos e con suas viñas que están en miña ferigresía de San Martiño de Luama, e con o agro e ortas de Pardel, que foy de Martíngalo que has arrio e cerca desta villa, os quaes me mandou Mayor Afonso, miña tía, e mays o meu moyño do río Dortigueira que feso meu padre, e o meu quiñón doutro moyño de cima do rrío Dortigueira, e con todolos herdamentos e chantados, e pezas de herdades quese dos ditos moyños leban e juribigan que meus son, e mais todo os outros herdamentos e chantados que eu conprey e ganey ena ferigresía de San Martiño de Luama con miña moller, Marina Yanes, e a metade do casal do Canpo que he en Loiba que conpramos a Fernán Yanes, clérigo, e se Marina quer ser parteción en estes sacrificios que mando facer na dita capella e non demandar parte nos bees que mando obligar a dita capella, que aya en elo sua parte, e si non queser facer, mando que lle fazan entrega polos outros meus bees do que lle dos ditos bees perteneze, e para lle cadar os frayres destas cousas sobreditas que mando para as ditas pitanzas e facer pago en cada huna esta feyra que for en cada semana para sempre, según dito e, fato ende meu cunplidor e meu procurador a Juan Afonso de Lohía, meu tío, que procure ben e cunplidamente según miña boontade, e se non e feser, que aya a maldizón de Deus e a miña e fique obligado e teudo por Deus da mingua e desfalecemento que y ouber, e demais se o ey ouber por su culpa, dou poder e mando que o que for prior do dito mosteyro e con o doutor del que le podan tirar estas cousas que lles mando procurar e poerlo en poder de outro ome que procure qual entendere que ben pode procurar e rreparar os ditos bees e manter coydados os ditos casares e viñas dellos e moyños sobreditos, ese este Juan Alonso huscriben do oficio desta guarda que lle dou en sua vida mandó que a o ponto do seu finamento que aya poder de o poer en outro ome de conciencia que o procure, e se ouber fillo que seya para él o que lle deixe esta procuración antes que a outro, e se fillo non ouber que o outro en que deyxar que seya con consentimiento e outorgamiento do prior e convento do dito moesteyro, e que aquel e aqueles que despois de él beeren se o non conpliren según que eu mando, que os ditos prior e doutor que ayan poder de llelo coller e porer en outro procurador que o procure según desuso dito he con tal se o dito Joan Alonso oubese estos bees sempre anden juntos e que ningún non aya poder de os departir huus de outros por tal que seya mellor parado a o dito trigo para as ditas pitanzas, e que o dito conbento e prior que non ayan poder de bender nin allear, ni su procurador ni confutar ni huna parte que seya esto que lles mando ni conficar este trigo pa o non pagar cadidia esta feira da semana según dito he, e en este trigo que lles mando que ban ey as duas fanegas que lles oybe a dar quando aquí foy feyto o dito convento e porque lle obliguey os ditos casares alguns dellos e que as non demanden daqui adeante, e tambén a miña parte do outro trigo que lles María Fernándes mandou po lo casal de Lagaes.
    Outro sí se contiña mays e no dito testamento outra claúsula que dis asy:
    E mando a Mayor, miña filla, que aya de Marina a qual Marina foy filla de Pedro Fernández de Ladrido, todos esos meus casares de rrío de Billar en que mora Fernán Cortés, e o meu casal de Villa, e o meu casal Darroxo, e o meu casal de Campo de Monte, e o meu casal de Sandamil, e o meu casal en que mora Joan Coroado ( a todos estos casares nombra los caseros que los vivían), e lle mando mays todos los herdamentos e chantados, casas, e casares, e viñas e saydos de viñas, e bees que eu ayo e me pertenezcan en qualquer maneyra e nas ferigresías de San Salbador e de San Cristobo de Couzadoiro, e que pague o que os lebar os ditos ducentos maravedís de cada un ano a o dito frey Fernando, e mandolle mays as casas da vila de Santa Marta que foron de Domingo Eanes que con ela concanbey.
    …./…..
    Estas claúsulas de testamento fueron sacadas por mandato de Joaquín Yanes de Villar, notario en la hera de 1.413, en tres días del mes de agosto. Fuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz Numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos

    CLAUSULAS DEL CODICILO DEL DICHO PEDRO GALBAN Era de 1.413, año de 1.375, 21 de Octubre
…./…..
  • Esta claúsula y la del codecilio fueron sacadas por testimonio de Pedro Martínez, notario público, y el testamento de atrás por testimonio de Joaquín Yanes también notario. Fuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz Numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos
  • 23/02/1413 PERTENENCIA DE LOS LUGARES DE CARBALLO Y XIL FONSE, Cita a AFonso Yanes en calidad de residente Fuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz Numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos
  • 24/1/1419 CODECILIO DE MARÍA PÉREZ QUE DEJA A LA OBRA DEL CONVENTO. Cita como testigo a Afonso Yanes. Fuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz Numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos
  • 10/10/1419 CODICILO Y FUNDACION DE DOMINGA YANES
    Saban quantos esta carta de codecilio viren como eu, Dominga Yanes, moller de Afonso Pernas que foy, e jacendo fraque do corpo e saa da boontade, con todo meu siso e entendemento conplido qual mo Deus deu, avendo por certo e firme hun meu testamento quedando outorgado por Martín Bonome, notario desta villa de Santa Marta, zarrado e seelado, o qual he sobre esto e sinado e nas espaldas do sinal do dito Martín Bonome, notario, e firmado dos testigos e todo o en él contenido e mandado en él, por manera de codecilio, mando o meu casal que teño en Céltegos con toda a herdade que hei e teño, que foi de Afonso Díaz do Ponto, e en Carballo Sengelo, e con a herdade que eu conprey a Alonso Eanes de Tras la Fonte que eu lebo e con toda calidade que eu teño a porta de Orraca Pérez e de Afonso de Leyxa, e mais todo o casal de Ladrido en que morou Roy Salgueiro, que foi de Juan Núñez Pardo, con todos seus juros e herdamentos, e mays todo o meu casal do Asevido que foi de Teresa Rodriguez con todas suas viñas e herdamentos e chantados, a salbo un terreo que dei de min finando a Sancho Palmeyro en sua vida e por este terreo pono con o dito casal que toda a herdade que eu conprei a Fernán Bermúdez e a su madre, e mais todo o casal de Loyba que foi de Juan Paleo e de seu hirmán, esto fían con todos os seus herdamentos, e mais a miña herdade da Rigueira que eu tuve feita de biña; e estos sobreditos casares e herdamentos e viñas mando a o mosteiro de San Domingo de Santa Marta para sempre, y a tal condizón que digan para sempre cada un sábado en cada semana huna misa cantada eno dito moesteyro con seus responsos; e mando den a o dito moesteyro e convento polos ditos bees quinientos maravedís de moneda vella branca en tres dineros [ilegible dos palabras] tanto balla a qualquer que lebare estos ditos casares e herdamentos e viñas sobreditos, mando que os lebe e aja Afonso Nobo e sua moller Sancha Rodriguez para senpre con todas suas nobidades, rrendas e froytas que ellas rendaren e que den e paguen a o dito mosteyro os ditos quinientos maravedís da dita moneda en cada un ano, e a sua morte ou de cada un dellos que deyxen estos ditos bees a hun ome ou moller que seya consido de quen fien pola dita condizón, e non achando quen os tome con la dita condizón que se os frayres e convento do dito moesteyro queseren obligar a decer a dita misa cada semana con seus rresponsos que os ajan os ditos casares, e herdamentos, e las viñas, e os leben para sempre, enos querendo pola dita condizón que deyxen os ditos Afonso Nobo ou Sancha Rodriguez hun ome que seya de boa fama que os faza bender todos e que o precio deles que o poña e fazan en eles decer misas por miña alma e de aqueles a quen soo teuda, e mando que os frayres e convento do dito moesteyro de San Domingo que entreguen ao dito Afonso Nobo huna cruz e un calez e dous pechos, todo eso de plata e con hua bestimenta e que o dito Afonso Nobo que o tena por sua chabe para o dar a os ditos frayres conque digan a dita misa e rresponso en cada semana, e por esa plata debo eu ao dito mosteiro e convento dos centos maravedís de moeda vella, e porque seya certo mando ende facer esta carta de codecilo por lo notario subrescrito; feito foy e outorgado este codecilo po la dita Dominga Yanes ena villa de Santa Marta, dentro e nas casas en que mora a dita Dominga Yanes, a dez e sete días do mes Doytubre de mil e catro centos e dez e nobe anos, testigos que para esto foron chamados e rogados frey Martiño, frey Pedro do Freyxo, doutores do moesteyro de San Domingo de Santa Marta, Pedro Yanes [ilegible palabra], Martín Ameroso, pescador, Pedro Fernández de Serantes, Afonso Eanes de Loiba, pescador, e outros. E eu, Martín Bonome, notario público ena villa de Santa Marta, a esto fui presente e escriví e puxe aquí meu sinal que tal he.
    E lebado o dito codicilo dijo o dito prior que por nombre do dito monesterio e convento que pedía a o dito Alcalde por su derecho que mandáse a min o dito notario que lle dese o dito codicilo sinado do meu sinal para guarda do derecho do dito monesterio e convento del.
    E outrosí, que mandáse por sua sentencia que o dito mostero e convento del oubese e lebasen os sobreditos casares e herdamentos, e chantados, e viñas contenidos eno dito codocilo para sempre por juro de herdade que él se obligaba por lo dito mosteyro e convento de decir e facer decir as ditas misas para sempre en cada huna semana ao dia do sábado, según que a dita Dominga Yanes mandou po lo dito seu codocilo, e enesto que fará ben e derecho; e logo a esto estaba presente o sobredito Afonso Nobo a quen foran mandados os ditos casares e herdades pola sobredita condizón e manera, e estaba presente Elvira Pérez, moller de Juan Freyre de Andrade, filla legítima da sobredita Dominga Yanes, difunta; e o dito Alcalde feso pregunta ao dito Afonso Nobo se quería lebar estos sobreditos casares e herdamentos que a dita Dominga Yanes mandou polo sobredito codocilo, e facer cobrar o que lle a sobredita Dominga Yanes por eles mandou facer. O qual feso delo pregunta, e logo o dito Afonso Nobo dijo que él que no quería lebar nin usar nin husar [sic] dos casares nen herdamentos que lla dita Dominga Yanes mandou, nin aber nin cunplir o que ela por eles manda facer que na día que o on podería cunplir nen era seu proveito, e que se lanzaba delo que él nen seus bees, nen sua alma non oubesen delo pena nen culpa; e logo o dito Alcalde fiso pregunta a dita Elvira Pérez, filla herdeira da dita Dominga Yanes, se quería tomar os sobreditos bees, e casares, e herdamentos que a dita Dominga Yanes mandou polo dito tributo e oficios ditos, e cunprir as ditas misas según que as a dita Dominga Yanes mandou decer; e a dita Elvira Pérez dijo que non, mais que mandaba o convento do dito mosteyro que lebáse e poseese para sempre os ditos casares e bees e por la dita condizón que fosen tenidos e obligados de decer as ditas misas que a dita Dominga Yanes mandou decer con seus responsos; e o dito Alcalde feso outra vez pregunta a o dito frey Pedro do Freyxo, prior do dito mosteyro se quería tomar os ditos bees e cargarlos con a dita condizón de decer as ditas misas cada semana a o sábado para sempre, e o dito prior dixo que por sí, e en nome do dito mosteyro e convento que se obligaba a decer as ditas misas según ena maneyra que o a dita testadora mandó po lo dito seu codicilo, dando a o dito mosteyro e entregándolle os ditos casares e bees, e que pedía a o dito Alcalde que asentáse e aposderáse a o dito mosteyro e convento e a él en seu nome en nos ditos casares e bees e herdamentos, e os defendese con ellos, que o devía de facer en derecho; e logo, o dito Alcalde diso que visto todo en como a dita Dominga Yanes mandó os ditos casares, e viñas, e herdades, e rendas dellos para decer as ditas misas en cada semana para sempre e no dito mosteyro, e en como mandou que os lebáse Afonso Nobo e Sancha Rodriguez, soa moller, e que pagaran quinientos maravedis a o dito convento e mosteyro cada un ano po las ditas misas e non querendo, o dito Afonso Nobo e sua moller os herdamentos pola dita condizón, que mandaba que os frayres e convento do dito moesteyro sse obligasen a decer as ditas misas con seus responsos según de suso dito he, que mandaba que oubesen e lebásen para sempre os ditos casares e herdamentos, e viñas o dito convento e mosteyro e convento del; e visto en como él feso pregunta a o dito Alonso Nobo se quería lebar os ditos herdamentos e conplir o que lle fora mandado, e en como o dito Afonso Nobo dixo que non quería lebar nen entrar nos ditos casares, e herdamentos, e viñas pola dita condizón que entendía non era seu proveito e que se deyxaba delo e visto en como esto mesmo fixo, pregunta a Elvira Pérez, filla herdeyra da dita Dominga Yanes, se quería lebar e tomar os sobreditos casares, e herdamentos, e viñas pola dita condizón, e pagar a o dito mosteyro os ditos quinientos maravedís en cada ano polas ditas misas, e en como a dita Elvira Pérez diso que non quería lebar os ditos bees pola dita condizón, antes que mandaba e outorgaba que lebásen os ditos bees os frayres e convento do dito mosteyro e que se obligasen a decer as ditas misas en cada sábado con seus responsos para sempre; e visto en como o dito prior do dito mosteyro se obligou por sí e por lo convento do dito mosteyro a decer e facer dezer as ditas misas para sempre como dito he, e por ende o dito Alcalde diso que visto todo en como pasou ante él, diso que mandaba e mandou que o dito prior e convento do dito mosteyro levasen e ubesen para todo sempre todolos sobreditos casares, herdamentos e viñas sobreditos que a Dominga Yanes mandou para o sustento das ditas misas daquí adeante sen pena alguna, e que fosen obligados os frayres do dito mosteyro e convento del para decer as ditas misas con seus responsos para sempre en cada sábado según dito he, e que os asentaba e apoderaba a os ditos prior e mosteyro e convento del en corporal posisón dos ditos bees, e que mandaba a Fernán Mourinos pregoeyro da dita villa, que estaba presente, que fose asentar e apoderar a o dito prior en nome e lugar de sí e do dito mosteyro e convento en todos los ditos bees según desuso ban declarados; e esto por sua sentencia definitiba se pronunciaba todo así, e o dito frey Pedro do Freyxo, prior, así o recebeu e pedeu sinado: Pedro Beltrán, Pedro Yanes, maestro, Juan Afonso, notario, vezinos de Santa Marta, foron desto testamayas, e outros.
    E despois desto, en outro día, once días do dito mes Doitubre, en presencia de min, o dito Martín Bonome, notario, o dito frey Pedro do Freyxo, prior do dito mosteyro, foi a o sobredito casal do Asevido que a dita Dominga Yanes mandou para o dito tributo, e estando dentro, ena casa do dito casal en que mora Juan de Loiba, e estando Fernán Mourinos, diso que por mandado do dito Alcalde que él asentaba e apoderaba a o dito prior eno dito casal con todos seus herdamentos e viñas, e demais en todolos outros casares e erdamentos e viñas que a dita Dominga Yanes mandou en toda a terra de Ortigueyra a o dito mosteyro para decer as ditas misas en cada ano o sábado en cada semana, seún desuso bai declarado e mandado polo dito Lopo Afonso, Alcalde, para que nihun non lle los tomáse nen ofendese, nen turbáse a o dito mosteyro e prior e convento del daquí adeante sin aquelas penas que el Rey manda en tal caso, e o dito frey Pedro do Freyxo, prior, dixo que así o rrecevía e pedía sinado a min notario todo en como pasara; testigos que foron presentes Fernán Pérez do Asevido, Palmeyro, Juan de Estadoz, carpenteiro, Joan de Loiba, frey Martiño de Moyño, e outros.
    E eu, Martín Bonome, notario público do noso Señor el Rey, ena villa de Santa Marta e en seu Reyno a esto presente fuy, e escriví, e puge aquí meu sinal, que tal he.
    En orden a los casares y vienes que este ynstrumento contiene, allánse de ellos los foros siguientes: en el año de 1.421 yzo el convento foro del lugar de Asevido en Couzadoiro a Juan de Loyba y a su muger María Fernández, en 29 de Mayo; en el mismo año, en los onze días del mes de Marzo, yzo foro el convento del sobredicho lugar de Celtegos y Carballo Sengelo a Domingo Fernández y a María Pallares, su muger; en los días de Diciembre del dicho año, yzo el convento asimismo foro del lugar de Ladrido a Fernán Pérez Mezurro; todos tres foros, dicen, son herencia de la dicha Dominga Yanes; del lugar de Loyba, …./…..
    Fuente: Cuadernos de Noticias Históricas - Santiago Daviña Sainz numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos
  • 26/1/1427 TESTAMENTO DE TAREIXA YANES DE OUTEIRO DE PANTON E eu Roi González de San Romao, notario público por García Díaz de Cadórniga nos coutos de Pantón... -p.189- Fuente: "Colección Diplomática del Monasterio de Santa María de Ferreira de Pantón". D. José Ignacio Fernández de Viana y Vieites. 1994- Diputación Provincial de Lugo.
  • 9/3/1434 - DONACION DE CLARA YANES EN LOIBA
    Saban quantos esta carta viren como eu Clara Yanes, moller que foi de Pedro Yanes Abella, moradora que aora soo ena ferigresía de San Jiao de Loyba, término da vila de Santa Marta Dortigueira que soo presente, outorgo e conosto por esta presente carta que dou en dádiba e pura donación o mosteyro de San Domingo de Santa Marta, e prior, e padres, e convento que aora son e foren del, por juro de herdade para todo sempre jamys por quanto lles soo teuda eu, e o dito meu marido, e en descargo myña alma e do dito meu marido así he que bos dou ena manera que dito he todos los castaños e herdades e postas dellos e parte de todo lo que pertenece a min e a o dito meu marido en qualquer manera, e no souto e herdade a que chaman de Lunbite de Meyxo, o qual topa da hua parte ena herdade de Constanza López e testa doutra parte ena herdade que foi de meu padre Domingo Rodriguez, por onde he e deve ser de derecho; ..../…...
    Fuente: Cuadernos de Noticias Historicas - Santiago Daviña Sainz Numero 9 - año 2005 - Documentos Antiguos
  • 1465 Se menciona Ines Gonzalez (Monja del Convento de Santa Clara de Ribadeo) nieta de Domingo Yanes raçioneyro. Fuentes: Tumbos de la Catedral de Mondoñedo. "Tumbo Pechado" -Transcripción íntegra de sus documentos. Tomos I y II-. D. Enrique Cal Pardo.
  • 7/5/1489 207A: VILAMAIOR-MONDOÑEDO, TESTAMENTO DE XOÁN YÁÑEZ, crego de Loboso, polo que lle deixa á Catedral a súa casa e herdades de Mariz, coa carga dunha misa cantada. No dorso, con letra sumamente esvaecida, atópase un documento do cumprimento do referido testamento. Tumbos de la Catedral de Mondoñedo. "Tumbo Pechado" -Transcripción íntegra de sus documentos. Tomos I y II-. D. Enrique Cal Pardo.
  • 1498.- TESTAMENTO DE Dª URRACA DE MOSCOSO, MADRE DEL SEGUNDO CONDE DE ALTAMIRA D.RODRIGO OSORIO DE MOSCOSO.…./….
    yo Doña Orraqua de Moscoso muger que fue del noble cauallero Don Pedro Osorio que santa gloria aya jasiendo doliente en cama …./….
    Iten digo que por quanto el señor Bernaldo Yanes de Moscoso mi hermano que santa gloria aya era en cargo a fernando de leyra canonigo que fue de Santiago ciertos mrs., en cuya herencia e heredero quedo fernan yans abraldes Regidor de Santiago, mando que el dicho Fernan Yanes lieue e goze todos los frutos e Rentas e derechuras que yo he e tengo en el coto de bodiño fasta que sea pago e satisfecho de los dichos mrs. que asy era en cargo al dicho Fernan de Leyra su suegro el dicho senor Bernaldo Yanes tomando el dicho Fernan Yanes para en descuento e pago de los dichos mrs. la dicha Renta del dicho coto e lo que valiere en cada un año fasta tanto que los dichos mrs. sean pagos. e sy mis fijos quisieren pagar los dichos mrs. al dicho Fernando Yanes que lo puedan faser e Rescibir el dicho coto e el dicho Fernan Yanes ha de Rescibir para en pago de los dichos mrs. todo lo que ouiere lleuado del dicho coto de bodiño fasta el dia que los dichos mis fijos le pagaren los dichos mrs. e en esto non se entenda quel dicho fernan yanes ha de gozar el señorio e jurdicion del dicho coto de bodiño salvo la Renta.…../….. E por ende firmo aqui mi nonbre.= Doña Orraqua.” Fuente - Servicio de Publicaciones de la Diputación Provincial de Lugo. 2006 A.L.F. Galicia Histórica, pp. 438-447.
Listado de testamentos otorgados por los enfermos del “Hospital Real de Santiago de Compostela”, actual “Parador Hostal de los Reyes Católicos”. Junto con las escrituras, son documentos muy importantes y de gran valor genealógico, ya que proporcionan valiosos datos familiares. Los índices íntegros de estos libros pueden consultarse en la web del Archivo Histórico Universitario de Santiago, y los volúmenes, leerse en las salas de lectura de dicho archivo, sito en la calle Casas Reais, número 5 en Santiago de Compostela.

1526/1527 Fol.4-14: Memorial de la hacienda sacado del libro de Fernando Yanes. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela – Testamentos del Real Hospital libro I
  • 1537 Testamento de Álvaro Yanes, natural de Poyares, na Ponte de Limia, en Portugal, fillo de Álvaro do Rego e de Margarida Álvarez. (folios 137v-138r). Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 3/2/1541 nº 11. Testamento de Rodrigo Yáñez, clérigo de San Esteban de Medín y morador en Santiago. Fol. 31r.-32v. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela – Testamentos del Real Hospital
  • 1543 Fol.24: Testamento de Álvaro Ianes de Villanueva que es junto a la Franqueira (ayto. de A Cañiza, prov. de Pontevedra). Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1547 Fol.14-15: Testamento de Gonzalo Yanes, portugués, vecino de Zurarán, término de la ciudad de Porto (Portugal). Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1548 II libro (folios 61-62) Testamento de Juan García, veciño de San Andrés de Boimente (municipio de Viveiro, en Lugo), fillo de Juan García e María Yanes veciños do dito lugar. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1548 -Fol.63-65r.: Testamento de Erena Yanes vecina de la villa de Vigo, mujer de Gaspar Correa vecino de dicha villa. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1550/1551 Fol.130-131: Testamento de Juan Fernández, vecino de Santa María de Chavín (ayto. de Viviero, prov. de Lugo), casado con Teresa Yanes Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1556/1559 -Fol.146-148: Testamento y codicilo de Gonzalo de Yanes, vecino de la ciudad de Santiago. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 11/6/1569 nº 39- Testamento de Inés Yanes de Figueroa, mujer de García Rodríguez de Constenla. Fol. 196-201. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1/8/1569 nº 384- Inventario de los bienes de Inés Yanes de Figueroa, mujer de García Rodríguez de Costenla. Fol. 551-552. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1573 Sexto libro (folios 94v.-96r) Testamento de Maior Yanes, muller viuva veciña de Santa Mariña de Beira. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1574 Séptimo libro (folios 47-49) Testamento de Vicente Yanes Lobeira, mozo de botillería do Hospital Real, natural de Bacoy na diócese de Mondoñedo (municipio de Alfoz, en Lugo), fillo de Fernán Yanes Lobeira e Elvira Anes Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1588 Decimo libro (folios 156-157r) Testamento de Nuno Yanes, traballador, veciño de Santiago. Fuente: Archivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela
  • 1588 Miguel Sanchez y Andrade, hizo testamento en 1609 con vínculo y mayorazgo sobre el lugar de Alvite, agros de Villar y Lanzá.
    1º matrimonio con Mª López del Villar: tuvo por hija a Mª López de Andrade
    2º matrimonio con Mª Yanes de Parga: tuvo por hija a Catalina Sánchez, que casó con Domingo de Castro. Fuente: Foros de Xenealogia Gallega Moderadora María Freire: pleito: D. Ignacio de Verea Pol y Hermida con Dña. Josefa Prego y Ron y D. Esteban de Vales sobre demanda de bienes (1811).
  • 26/1/1598 DOC. 1 El Cabildo Compostelano acepta los 4000 reales que el difunto Cardenal Ternero dejó a la Iglesia de Santiago destinados a la compra de un juro de renta para que sobre sus réditos se funde un aniversario a Nombre del finado.
    A.C.S: I.G.557. Libro de Actas Capitulares Nº 20 (1590-1599), F.660V
    Transcripción integra:
    Dotación del cardenal Ternero.
    En este cavildo los dichos señores teniendo consideraçión a los muchos servicios que el señor cardenal Ternero, difuncto que aya gloria, hizo en servicio desta Sancta Yglesia, an admitido quatro mil reales que en nombre del dicho difuncto ofrecieron los dichos señores Domingo Ruiz de Durana y dotor Joan Yáñez, para que se empleen en conpra de un juro de renta, el qual compren los dichos señores cardenal Ruiz y dotor Yanes. Y si no los conpraren, entregando los dichos quatro mil reales al cavildo queda obligado a los emplear. Y el día que començare a correr la renta y réditos del dicho juro se començará a deçir el dicho aniversario.
    [Firmado:]El canónigo Alonso Vélez de Guebara. Ante mi, Antonio de Cisneros, canónigo y notario appostólico.
    Fuente: Contribucion a la Tipobibliografia Vallisoletana (1600-1672) Carlos Santos Fernández
  • 1633/1634 Autos sobre los bienes de Gonzalo de Bonilla Barba, Natural de Guadalcanal, en Extremadura y murió en las minas de Guanajuato, Nueva España, con testamento y le heredan Miguel Ortiz Hidalgo, vecino de Guadalcanal, su esposa Doña Ana de los Reyes y su nieto Don Gonzalo Yanes, Fuente: Archivo General de Indias , dentro de la unidad Casa de la Contratación Fuente: Archivo Histórico Nacional

1 comentario:

  1. Enhorabuena por su blog le dejo un enlace del apellido Yanes en la zona de Cedeira

    http://www.xenealoxiasdoortegal.net/ortegal/aneiros_archivos/yanes.htm

    Saludos
    Jose Luis Lamigueiro

    ResponderEliminar